تحقيق پايانی سطح دو (كارشناسي)

عفو و گذشت از دیدگاه اسلام

استاد راهنما

سرکار خانم محسنی 

استاد داور:

سرکار خانم فلاح زاده

محقق

معصومه کرانی

بهار 1390

چکیده

یکی از بزرگترین فضایل اخلاقی که در قرآن کریم و روایات مورد تأکید فراوان قرار گرفته، مسأله عفو و گذشت است. عفو به معنای اسقاط حق خود از قبیل قصاص یا جریمه، گذشت از تقصیر دیگران و نادیده گرفتن خطاهای آنان، و ترک مجازات از گناه می باشد. یکی از اسماء خداوند باری تعالی «عفو» یعنی بسیار عفو کننده است و معنای عفو الهی نیز گذشت نمودن از گناه و ترک مجازات آنان است که خود آن مراتبی دارد و با وجود شرایطی این عفو و مغفرت شامل حال بندگان گناهکار می گردد. توانایی و قدرت بر مجازات و انتقام و در عین حال گذشت و عدم قصاص، عدم سرزنش فرد خطاکار از ویژگی های عفو محسوب می شود. اوج عفو زمانی است که فرد نه تنها به سرزنش نکردن اکتفا نمی کند بلکه بدی و ستمکاری دیگران را با دعا و احسان به آنها پاسخ می دهد. صفت عفو با دیگر صفات نیک اخلاقی از جمله حلم و صبر، صفح و غفران ارتباط تنگاتنگی دارد. این واژه گاه در برابر انتقام و گاهی در برابر عقوبت و مجازات به کار می رود که در مورد اول، عفو صد در صد ارزش محسوب می شود ولی در مورد دوم دیگر عفو به طور مطلق ارزش نیست بلکه انتخاب عفو یا مجازات بستگی به نوع جرم و وضعیت مجرم دارد. خداوند برای عفو، آداب و شرایطی را ذکر می کند که رعایت آن موجب افزایش بهره مندی شخص از آثار و فواید دنیوی و اخروی عفو می شود. پژوهش حاضر در پنج بخش پس از بیان کلیات تحقیق، حقیقت عفو و اهمیت آن، شرایط، آداب و مصادیق عفو، عفو و غفران الهی، آثار و راه کسب فضیلت عفو را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. روش این تحقیق بر اساس نگرش کاربردی، بر اساس راهبرد توصیفی و بر اساس راهکار کتابخانه ای است. غالب منابع مورد استفاده در این تحقیق اخلاقی- تفسیری می باشد مانند گذشت عالی ترین کرامت انسانی جعفر بیاتی، زیبایی های اخلاقی حسین انصاریان، جامع السعادات ملامهدی نراقی و تفسیر المیزان، نمونه و …

کلید واژه ها: عفو، صفح، غفران، انتقام، ستاریت، مجازات.